SOLIDARIZIM ME GAZËN!!!

Si rrufe u përhap lajmi për ndërhyrjen ushtarake të ushtrisë çifute në Gazë dhe sulmin mbi popullatën e Gazës. Pas një bllokade të gjatë prej gati një viti e gjysmë mbi Gazën dhe krizës humanitare me përmasa katastrofike, të ushtruar nga shteti çifut dhe të ndihmuar fatkeqësisht nga fqiu tjetër i cili është vend me shumicë muslimane, udhëheqësia e Gazës e cila vie nga radhët e Hamasit (që i fitoi zgjedhjet e 25 janarit të vitit 2006, të mbajtura në frymën demokratike), duke qenë totalisht e izoluar nga Izraeli, vendosi të mos e vazhdojë armëpushimin e arritur me shtetin hebrej. Gjatë kësaj periudhe të armëpushimit, mbi 1.5 milion banorë të Gazës ishin të shkëputur nga çdo pjesë e botës. Kjo u bë si pasojë e bllokadës dhe restrikcioneve të papara që i bëri Izraeli ndaj territorit të Gazës, duke u nisur edhe nga gjërat më elementare të nevojshme për jetë dhe ekzistencë, përfshirë këtu ndihmat humanitare, bukën dhe ujin, veshjet dhe mjetet medicinare, e kështu me radhë. Gjatë kësaj periudhe, sipas një mediumi të këtij rajoni, me qindra pacientë të shtruar nëpër spitalet ekzistuese të këtij rajoni vdiqën si rezultat i mungesës së mjeteve medicinare, 40 % të ambulancave ekzistuese kanë qenë në pamundësi të japin ndihmën e parë si rezultat i mungesës së naftës dhe benzinës për makinat e tyre të ndihmës së shpejtë, kurse 75 % të fëmijëve të Gazës kanë vuajtur dhe vuajnë nga malnutricioni. Gjithashtu, gjatë kësaj periudhe ishin të ndaluar që të depërtojnë në territorin e Gazës edhe kamionët me miell dhe gjëra elementare ushqimore të Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Me tejkalimin e afatit të armëpushimit, udhëheqësia e Gazës vendosi që të ndërpresë “vdekjen e ngadaltë” të cilën padyshim e sillte izolimi total i kësaj krahine palestineze. Në kohën e këtij armëpushimi që u arrit me ndërmjetësimin e Egjiptit, popullata e Gazës, e cila bie në grupin e territoreve në të dendura në botë, ishte sjellë në situatë të katastrofës humanitare, duke u ballafaquar me mungesë të nevojave elementare për jetesë si ujit, bukës, ilaçeve, mjeteve higjienike e kështu me radhë. Prandaj, duke e ditur gjendjen e deri para disa ditëve në Rripin e Gazës, aspak nuk na habit hapi i guximshëm dhe i arsyeshëm i udhëheqësisë së Gazës.
Plot gjak dhe lot ishte fundi i vitit Hixhri dhe fillimi i vitit të ri për palestinezët dhe gjithë muslimanët e botës. Lajmet e dhimbshme mbuluan çdo medium botëror dhe drodhën secilën zemër e cila ka sado pak mëshirë dhe ndjenja humane. Fëmijë, gra, burra e pleq të masakruar nga breshëritë e bombave dhe raketave, ambulanca dhe spitale të rrënuara, shumë objekte fetare xhami të shkatërruara, është bilanci i holokaustit të vërtetë që po kryen mbi territorin e Gazës këtyre ditëve ushtria izraelite. Ajo që më shtyu të shkruaj këtë shkrim, padyshim është solidarizimi me vëllezërit tanë dhe motrat tona, të cilët sot gjenden nën breshëritë e raketave dhe bombave qyqare çifute, të cilat po ushtrojnë gjenocid dhe masakër të paparë në fytyrën e tokës. Po ashtu, ka edhe shumë arsye tjera që më detyruan të marr një hap të tillë, e që normalisht janë në plan të dytë, por me rëndësi esenciale për rastin. Për shembull, sjellja qyqare dhe plot në heshtje e presidentit palestinez Mahmud Abas, e madje edhe “takati” që ai gjeti në fillim të aksionit izraelit që ta akuzojë Hamasin për nxitjen e këtij incidenti. Gjithsesi, “margaritarë” krejt në vete gjatë këtyre ditëve është edhe bashkësia ndërkombëtare “e hutuar dhe me disa nisma shterpe”, e cila gjithmonë ka toleruar gjenocidin dhe masakrat mbi popullin e shumëvuajtur palestinez. Mendoj se tanimë është e qartë për të gjithë se, për “botën perëndimore” Izraeli paraqet një “lloj i mbrojtur (lexo i rrezikuar)”, por gjithashtu e dimë se kemi të bëjmë me ata zotërinj e udhëheqës shtetëror të cilët secilën ditë që ka falë Zoti po mundohen të na e shpërlajnë trurin me fjalët boshe mbi “të drejtat dhe liritë elementare njerëzore”, të drejtat ndërkombëtare, të drejtën e luftës, të drejtat e gruas dhe fëmijëve etj. etj., të drejta këto të cilat po këto shtete i kanë ngritur në nivel deklaratash ndërkombëtare, konventa dhe ligje. Prandaj të gjitha këto me rastin e Palestinës bien në ujë. Sepse të gjitha janë thyer me mijëraherë dhe për to shkaktari i tyre asnjëherë nuk është marrë në përgjegjësi, por, përkundrazi, gjithmonë ka qenë i stimuluar dhe i shpërblyer me fonde të majme dhe avancim ndërkombëtarë.
Duke qenë i prekur shpirtërisht dhe moralisht me këtë situatë, shpresoj që ky të jetë rasti i fundit që i gjen në një pozitë kaq të nënçmuar muslimanët. Frikohem se dënimi i All-llahut do të jetë shumë i ashpër jo vetëm mbi ata që po nxisin dhe kryejnë këtë holokaust mbi popullatën e pafajshme palestineze, por edhe mbi të gjithë neve që po i mbyllim sytë para një gjenocidi të tillë. All-llahu ua lehtësoftë vuajtjet gjithë popujve të botës që po përjetojnë dhunë dhe padrejtësi, e gjithashtu edhe popullit të Gazës. All-llahu ua bëftë të lehta këto ditë asaj popullate që po e përjeton ferrin e kësaj bote, e që padyshim është turpi më i madh që i ka ndodhur botës së shekullit 21.
All-llahu i shkatërroftë të gjithë ata që po shkaktojnë zullum dhe çrregullime mbi tokë.

Shqiptarët dhe konflikti maqedono-grek

Proceset integruese të Republikës së Maqedonisë gjithnjë e më shumë po vështirësohen.

Ne si shqiptarë që jetojmë në Maqedoni jemi të vetëdijshëm për seriozitetin e këtij problemi, në rend të parë e kuptojmë lidhjen emocionale të bashkëqytetarëve tanë maqedon me identitetin e tyre, gjuhën, kombin e kështu me radhë, sepse jemi edhe ne një komb që kemi pasur dhe akoma kemi sfida të shumta në lidhje me çështjet tona kombëtare, por fatmirësisht jo me identitetin.

Republika e Maqedonisë, si njëra nga shtetet e reja të Ballkanit që lindën si rezultat i shpërbërjes së RSFJ-së, me referendum shpalli pavarësinë e saj në vitin 1991. Me shpalljen e pavarësisë filluan edhe problemet, Bullgaria nuk e njihte kombin maqedonas, Serbia nuk e pranonte autoqefalitetin e kishës ortodokse maqedone dhe Greqia kishte problem me emrin e Maqedonisë dhe emrin maqedon, duke aluduar në trashëgiminë antike të këtij emri.

Prej pavarësisë së Maqedonisë e deri më sot kanë kaluar 17 vite të plota dhe pa ndonjë zgjidhje të ndonjërit prej problemeve të lartpërmendura me fqinjët.

Kulminacioni i problemit arriti këto 2-3 vitet e fundit. Kur në pushtet në Maqedoni erdhën forca të reja politike që ia ndryshuan tërësisht kursin këtij problemi. Deri sa kursi i mëparshëm i diplomacisë së Republikës së Maqedonisë ishte i bazuar kryekëput në blerjen e kohës dhe shtyrjen e këtyre problemeve deri në një afat të kompletimit të proceseve euro-atlantike, që realisht kishte rezultat (si psh. marrja e statusit të vendit kandidat për anëtarësim në BE), por politika e re nacionaliste e Maqedonisë solli deri në acarimin e këtyre problemeve në një situatë pa zgjidhje, që njëherit paraqet edhe rrezikun potencial të izolimit të vendit.

Sipas mendimit tim gabimi më i madh që u bë nga RM-ja ishte mos njohja e kapacitetit të saj diplomatik dhe shtetërorë, por edhe mos njohja e fuqisë së palës tjetër (Greqisë). Ishin hapa të gabuara provokimet që i filloj Qeveria e RM-së me rastin e vënies së statujave antike para Qeverisë së Maqedonisë, pastaj emërimi i aeroportit të Maqedonisë në “Aleksandri i Madh” (Aleksandar Makedonski), tentativat gjithnjë e në rritje për origjinën antike maqedone e jo asaj sllave maqedonasve, ishin një futje e therës në këmbë të shëndoshë. Situatë kjo që çështjen “problemi me emrin” e solli në “problem me identitetin” që paraqet një fazë më të rëndë në këtë proces, pasi se provokimeve të tillë Greqia iu kundërpërgjigj ashpër duke i shtrënguar pozicionet e veta dhe duke vendosur kushte edhe më të rënda për palën tjetër. Tanimë Greqia nuk kërkon vetëm heqje dorë nga ndryshimi i emrit (gjë me të cilën dakordohet pala maqedone), por kërkon që mos të figurojë askund, gjuha maqedone dhe populli maqedon. Këtu normalisht se asnjëra palë, apo asnjëri faktor politik në Maqedoni nuk do të lëshojë pe.

Problemi i emrit tash më ka marr edhe përmasa ndërkombëtare, pasi se përbën edhe temën qendrore në mediat e RM-së, bile shumë më shumë se çështja e përgjigjes së BE-së dhënien e datës për fillimin e bisedimeve për anëtarësim në BE, implementimin e tërësishëm të marrëveshjes së Ohrit, problemet tjera ekonomike, kulturore, kriminalitetin, problemin e gjyqësisë etj

Për këtë shkak unë do të ndalem dhe publikisht do t’i pyes faktorin politik shqiptarë në Maqedoni, se cili është roli i tij dhe çfarë pozite apo çfarë hapash ka ndërmend të merr në lidhje me ardhmërinë e shqiptarëve të Maqedonisë.

Çka nëse problemi me emrin, sjell deri te bllokimi total i procese integruese (që ka gjasa reale të jetë i tillë). Besoj se nuk jam i vetmi që e bëj këtë pyetje, se a ia vlen që të gjithë të bëhemi kurban i gabimit politik të partive maqedone?

Pastaj, një gjë tjetër që dua ta shprehi është njëherit edhe vërejtja më e madhe drejtuar partive tona për përkrahjen e parezervë dhënë kryeministrit Gruevski në çështjen me emrin, duke e ditur qëndrimin e tij konzervativ dhe thuaj se të pashpresë në këtë konflikt. Ndoshta jo në masë të kryeministrit Gruevski dhe partisë së tij, por përgjegjësi të konsiderueshme do të marrin edhe partitë shqiptare që kontribuuan në ardhjen në këtë pozitë. Fillimisht kontributin që e bënë për forcimin e krahut të djathtë nacionalist maqedon, ku përveç se i dhanë gati se fuqi absolute Gruevskit, në të njëjtën kohë edhe e dobësuan pozitën dhe ndikimin politik të shqiptarëve në Maqedoni si asnjëherë më parë.

Kërkoj nga faktori politik shqiptarë që të marrin guximin dhe t’ia bëjnë me dije Gruevskit se, pa marrë parasysh se a do të jemi në kabinetin e tij qeveritarë ose jo, ne nuk kemi hesap që të bëhemi peng i gabimeve të tij politike. Nuk flas këtu që t’i bëhet tradhti në interes të Greqisë, por të qartësohen gjërat, edhe mos t’i jepet përkrahje symbyllurazi këtij opsioni duke e ditur se ekziston një opsion tjetër që realisht neve na konvenon më shumë. Sepse realisht shikuar gjërat, për neve si shqiptarë që si pjesë përbërëse e këtij shteti shumë më i shtrenjtë është çmimi i anëtarësimit në NATO dhe BE, sesa çështja e identitetit të bashkëqytetarëve tanë.

Shpresoj se ky shkrim të jetë një nxitje për të gjetur guximin dhe për t’u shprehur lirisht për atë që e ndjejmë dhe që mendojmë se duhet të debatohet publikisht. T’i bëhet me dije popullatës shqiptare në Maqedoni se çfarë rruge dhe plani ka në strategji veprimi faktori politik shqiptar, nëse ka një strategji të tillë, pastaj çka nëse bisedimet rreth emrit dhe identitetit me Greqinë nuk sjellin zgjidhje me ç’rast do të vij deri në bllokimin e Maqedonisë në proceset integruese dhe shumë çështje tjera që ia vlen t’u bëhen me dije popullatës shqiptare.

VALË E RE E RACIZMIT NË EVROPË

Milazim Mustafa

Historia e Evropës është e përmbushur me shembuj të racizmit. Bile ndoshta edhe këto raste zënë pjesën kryesore në historinë e “kontinentit të vjetër”. Prej periudhës së Romës së Lashtë që llogaritet edhe si një nga themelet e civilizimit Evropian që është në ndërtim e sipër e deri te periudha e sotme ku rritja e zërave dhe lëvizjeve neo- naciste vie gjithnjë e më shumë në shprehje.

Dallimet racore janë ndër diskriminimet më të rënda dhe më të ndjeshme. Racizmi si term, sipas Fjalorit të Oksfordit paraqet një besim ose ideologji ku të gjithë anëtarët e ndonjë race posedojnë karakteristika ose aftësi specifike të asaj race dhe kanë disponim diskriminues ose antagonizëm kundër racave tjera[1] këtu posaçërisht duke veçuar ndjenjën e të qenurit superior ndaj racës apo racave tjera, që domethënë sipas kësaj teorie apo definimi karakteristikat dhe aftësitë njerëzore janë të determinuara në bazë të racës.

Sipas Konventës së OKB-së për eliminimin e të gjitha formave të diskriminimit racor (Nju Jork 7 mars 1966), termi diskriminim racor mund të nënkuptojë çdo dallim apo përjashtim, restrikcion ose ndonjë përparësi të bazuar në racë, ngjyrë, prejardhje ose origjinë nacionale apo etnike, e cila ka për qëllim ose efekt anulimin apo dëmtimin e identifikimit, zotërimit apo shfrytëzimit në pikëpamje të barabartë të të drejtave njerëzore dhe lirive elementare në aspektin politik, ekonomik, social, kulturorë ose ndonjë fushe tjetër të jetës publike.[2]

Shkaqet e paraqitjes së racizmit në Evropë mund të trajtohen nga dy burime kryesore. Si rezultat i konflikteve për toka të reja, resurse natyrore, interesa etnike dhe nacionale, por edhe dallimet religjioze. Në periudhën e kolonializmit racizmi lulëzoi si rezultat i kërkimit dhe eksploatimit të resurseve dhe tokave të reja. Një prej shkaqeve që zakonisht antropologët e ndërlidhin me paraqitjen e racizmit është edhe ndikimi i teorisë së evolucionit e cila i bëri njerëzit të besojnë se dallimet gjenetike paraqesin edhe pozita të ndryshme në shkallën e zhvillimit evolutiv. Kjo shpie në të bërit dallime në bazë të pamjes apo racës dhe kontribuon në inferioritetin apo superioritetin e një race ndaj tjetrës. Në përgjithësi manifestimet e racizmit varen edhe nga situata socio-ekonomike, religjioze dhe kulturore të secilës shoqëri, ndërsa shembujt më të dukshëm të racizmit janë dallimet në bazë të ngjyrës së lëkurës.

Ndër shembujt e racizmit më të theksuar në Evropë është edhe dëbimi dhe persekutimi i hebrenjve në shekullin XV, si dhe torturat dhe gjenocidi kulturor mbi popullatën dhe çdo element të civilizimit arabo-islam të ndërtuar në Evropë gjatë tetë shekujve sundim të myslimanëve me Gadishullin Pirinej.

Gjatë Luftës së Parë dhe Dytë Botërore niveli i racizmit dhe dhunës racore arriti në kulminacion, sidomos periudha e Luftës së Dytë, periudhë kjo kur aktet e racizmit sollën dhjetëra miliona viktima.

Pas rënies së “Perdes së hekurt” akt ky që solli një frymë të re në politikën evropiane, e posaçërisht pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, Çekosllovakisë dhe ish Jugosllavisë, por edhe të faktorëve tjerë që ndikuan në botë, sollën si rezultat flukse të mëdha të imigrantëve nga “bota e tretë” në vendet e Evropës Qendrore dhe Perëndimore.

Forcimi i bllokut të partive djathtiste në Evropë, në disa raste edhe ekstremit të djathtë, sjell një vale të re të mendimit racist në Evropë. Liderët si Jean- Marie Le Pen-i kryetari dhe themeluesi i partisë Fronti Nacional në Francë, pastaj Jorg Heider ( i cili vdiq para disa ditëve) si lider i Partisë së Lirisë dhe themelues i Aleancës për ardhmërinë e Austrisë në Austri, mbajnë lidhje të forta me lëvizjet neo-naciste në vendet e tyre, e posaçërisht ky i fundit i cili rrjedh edhe prej prindërve përfaqësues dhe anëtarë të grupeve naziste. Vitin e kaluar ndodhën një numër i madh i trazirave në paralagjet e Parisit ku një numër i madh i të rinjëve kryesisht afro-françezë, të cilëve pastaj iu bashkëngjitën edhe disa organizata studentore në shenjë përkrahje e që sollën deri në protesta të dhunshme duke e ngritur zërin e tyre kundër diskriminimit dhe kushteve jetësore johumane të cilat ia u ofronte shteti të cilin e llogarisim si djepi të drejtave të njeriut. E njëjta gjë hetohet edhe në shumicën e rasteve në Britaninë e Madhe, ku një numër i madh i emigrantëve ballafaqohen me shprehje dhe manifestim të racizmit, si dhe me diskriminim sistematik një gjetjen e strehës mbi kokë, punësimit, shkollimit etj. Kjo vlen kryesisht për zezakët dhe aziatikët. Në bazë të një statistike, probabiliteti i një zezaku të ndalohet nga policia është tetë herë më i madh sesa i një të bardhi[3]. Në Britani Partia Nacionale Britaneze llogaritet si zemër ushqyese e racizmit. Rast i tematikës së njëjtë është edhe në Itali, ku qeveria e qendrës së djathtë e Silvio Berluskonit, në masë të madhe po propanon ligje dhe politika diskriminuese ndaj imigrantëve dhe refugjatëve në Itali, hap ky i cili mori kritika të ashpërta nga Komisioni Evropian si dhe Komisariati i Lartë për refugjatë pranë OKB-së. Paketat ligjore të propozuara nga qeveria aktuale italiane përmbajnë thyerje drastike të së drejtës pozitive dhe natyrore, me çrast vihet në shprehje rreziku i njëshmërisë së palëve para ligjit, ku sipas komenteve të mediave në Itali, propozimet e qeverisë janë për masa dhe dënime më të rrepta për të huajt dhe imigrantët sesa për shtetasit e Italisë nëse bëhet fjalë për krime apo kundërvajtje të njëjta.

Shkaku kryesor i këtij fenomeni dhe animi i popullatës Evropiane në orientimin e skajshëm djathtistë sipas analistëve është kryesisht rreziku që ata e shohin nga të huajt, të cilët janë sistemuar në vendet Evropiane, pastaj shtimi i tyre që vazhdon të rritet, ku sipas statistikave parashihet disa prej qendrave kryesore të Evropës brenda 15 apo 20- viteve të jene me shumicë të popullatës joevropiane[4], që flet për një natalitet me rritje mesatarisht të shpejt në krahasim me popullatën “autoktone evropiane” që ballafaqohet me probleme të mëdha të rënies së natalitetit dhe plakjes së popullsisë, ku qeveritë djathtiste të vendeve të Evropës Perëndimore dhe Qendrore zgjidhjen e vetme e këtij problemi e shohin në vështirësimin e marrjes së shtetësisë së vendeve përkatëse, duke e mbajtur në status quo pozitën e tyre.

Përveç kësaj në Evropë kohëve të fundit si rezultat i rritjes së asaj që e cekëm pak më lartë kemi edhe rritje të islamofobisë[5] si fenomen apo formë e re e racizmit që paraqitet në Evropë. Ky fenomen edhe pse u paraqit më herët në Evropë theks të veçant mori pas sulmeve të 11 shtatorit të vitit 2001 në Nju Jork dhe Uashington, ku pasuan një radhë aktesh të ndryshme në disa shtete evropiane, si psh. sjellja e ligjit që ndalon bartjen e shamive për femrat myslimane në Francë, pastaj botimi i karikaturave të Muhammedit a.s. nga një revistë e Danimarkës, tribuna dhe deklarata e kreut të Vatikanit Benediktit të XVI në një universitet të Gjermanisë, pastaj edhe ndalesa për ngritjen e minareve të xhamive në disa shtete të Evropës, e posaçërisht sjellja e disa akteve juridike (lexo: ligje) në disa prej shteteve të Evropës ku sanksionohet ndërtimi i minareve dhe thirrja e ezanit nëpër xhamitë e myslimanëve (rast konkret disa kemi sjelljen e ligjeve të tilla në disa kantone të Zvicrës) e mos të flasim edhe për raste tjera të izoluara ku elementet raciste si në punësim, shkollim, tregti dhe sfera tjera të shoqërisë.

Kjo është një prej arsyeve që dëshmon se procesi i shumë alarmuar i integrimit në Evropë ka dobësi dhe zbrazëtira të mëdha që mundëson keqinterpretimin e parimeve bazë të projekti “BE”. E njëjta Evropë që thirret në integrim të plotë të pakicave që janë brenda kufijve të vet, është pengesa kryesore që bën getoizimin dhe cenimin e të drejtave elementare të po këtyre pjesëtareve të nacionaliteteve dhe feve tjera që kontribuan në ndërtimin e kontinentit e tash që synojnë në ngritjen e mëtutjeshme të po këtij entiteti.

Çështje e racizmit duhet automatikisht të analizohet dhe të ndërmerren masat e nevojshme, sepse pasojat janë katastrofale, pasoja këto që më së miri i din Evropa, sepse në shekullin e kaluar kemi pasur rastin e ardhjes në shprehje të kësaj dukurie jonjerëzore.

Tejkalimi i kësaj sprove është më se i domosdoshëm në tentativat për krijimin e identitetit evropian, proces ky që ka nisur me të madhe të diskutohet në kuzhinat e Brukselit. Besoj se as ideatorët e projektit “Evropa e bashkuar” e as ata që sot e bëjnë politikën e BE-së nuk dëshirojnë që ky fenomen i tmerrshëm t’i ngjitet “adn-së” së Evropës që ne të gjithë e dimë si promotorë të së drejtave dhe lirive të njeriut, lëvizjes së lirë të të mirave materiale, njerëzve, shërbimeve dhe kapitalit si dhe shumë e shumë proceseve pozitive që i ka prezantuar kjo ide.

---

[1] http://www.askoxford.com/results/?view=dev_dict&field-12668446=racism&branch=13842570&textsearchtype=exact&sortorder=score%2Cname

[2] http://www.hri.org/docs/ICERD66.html

[3] http://www.socialistworker.org.uk/art.php?id=1893

[4] http://mesazhi.com/news_detail.php?id=3249

[5] Islamofobia paraqet ekzistimin e paragjykimeve dhe diskriminimit kundër fesë Islame dhe myslimanëve.

VIZA EDHE PËR NË PRESHEVË

Arrestimi i njërit nga kriminelët e Bosnjës dhe Ballkanit ishte top lajm gati se në të gjitha mediumet botërore. Misteri i mbijetesës së Karaxhiqit, u bë më se i qartë. U zbulua se pas tij qëndron shërbimi sekret serb e pas tij edhe i gjithë shteti serb, por normalisht edhe aleatët e saj, gjë që dëshmon se sa Serbia ka bashkëpunuar me Gjykatën e Hagës deri tani. Për të qenë edhe më i habitshëm ky rast, njëri ndër kriminelët më të kërkuar në botë kishte shëtitur gati se gjithë botën me misionin e tij të famshëm të mjekut alternativ me identitetin e ri të tij të krijuar dhe ndërtuar mjaft mirë.

Pazari i mirë që po e bën Serbia edhe njëherë dëshmon për diplomacinë e fortë serbo-ruse, në nxjerrjen e këtij shteti nga kriza e thellë që gjendej. Serbia përjetoi disa lufta brenda më pak se 10 viteve, ku të gjitha i humbi, por sot prap se prap ka arritur të mbaj një stabilitet ekonomik por edhe një avancim të shpejtë në aspektin diplomatik dhe politik.

Liderët serb në krye me akademinë e shkencave serbe dhe kishën ortodokse serbe mjaft mirë po i menaxhojnë punët e tyre. Po i bëjnë hapat e duhur në momentin duhur. Normalisht me nacionalizmin dhe shovinizmin e tyre, po arrisin që dalëngadalë t’i realizojnë qëllimet e tyre. Arrestimi dhe dorëzimi i Karaxhiqit ishte një përgjegjësi e madhe për partinë e presidentit Tadiq i cili mori kërcënime edhe nga më të rëndat si ajo se do ta pësojë fatin e ish kryeministrit Zoran Gjingjiq. Por, me siguri vetëdija e lartë kombëtarë dhe fetare si dhe vënia e interesave të shtetit në rend të parë po i bëjnë që këta liderë të vazhdojnë me proceset politike edhe përkundër kërcënimeve me jetërat e tyre.

Normalisht këtu rol të madh luan edhe “zonja e vjetër” e cila për interesat e veta gjeostrategjike po i shkel parimet e saja dhe gjithnjë e më shpesh po vien në shprehje standardet e saja të dyfishta. Në këtë rast, interesi më i madh i Evropës është zbutja dhe dobësimi i faktorit radikal dhe nacionalist në Serbi i cili vite me radhë ka pasur fuqinë dominonte në këtë vend të Ballkanit.

Në zgjedhjet e fundit parlamentare në Serbi, popullit serb iu premtua statusi i kandidatit për në Unionin Evropian nëse heq dorë nga partia radikale e si stimulim për këtë ishte nënshkrimi i marrëveshjes për stabilizim asocim. Arrestimi i Karaxhiqit solli përgëzime të qarta nga Brukseli, duke e përgëzuar Serbinë për të arriturat e saja demokratike, si dhe përparimin e saj në plotësimin e standardeve për integrim në UE, bile edhe duke e krahasuar në nivel të njëjtë me Kroacinë si vend me status të kandidatit për në UE, duke i lënë mbrapa Maqedoninë dhe Shqipërinë.

Normalisht, stimulimi i popullit serb për ta kthyer kah Evropa është dashur të jetë më i madh, mirëpo jo edhe në atë masë, sa për t’i kaluar fazat e paracaktuara që duhet t’i kaloj një shtet në procesin e integrimit të plotë për në UE si dhe për t’i harruar masakrat dhe gjenocidet e kryera brenda periudhës së shformimit të ish Jugosllavisë. Këto edhe pse ishin të kryera në kohën e fashistit Millosheviq, ishte po ky lider që me bekimin e kishës së tij dhe popullit të tij i kreu ato dhe vazhdon akoma të mbetet hero i këtij populli. Populli serb dhe Republika e Serbisë duhet të kërkojë falje për aktet e kryera në Ballkan në dekadën e fundit të shekullit të kaluar e pastaj të fillojnë proceset euroaltantike.

Ajo që vlen të mirret si shembull në gjithë këtë është loja e fortë diplomatike e Serbisë, që për momentin vlerësohet me notë maksimale. Kjo dëshmon për vetëdije të lartë të udhëheqësisë serbe në menaxhimin e shtetit të tyre, të cilët çdo hap të bërë po e shpaguajnë me çmim shumë të lartë për vendin e tyre. Fitore në zgjedhjet për demokratët, nënshkrim i marrëveshjes për stabilizim asocim, dorëzim i Karaxhiqit, status të kandidatit për në UE, pastaj me siguri dorëzim edhe të Ratko Mlladiqit për anëtarësim të plotë në UE, e krejt për në fund edhe pranim dhe njohja e Republikës së Kosovës për anëtarësim në NATO.

Kjo ndoshta ishte e thënë me ironi të tepruar, por vlen pak të analizohet nga liderët e vendeve për rreth Serbisë, se në diplomaci poltronizmi rrallë herë ka kryer punë.

Ajo që më së shumti po më tangon për momentin është ngecja e Maqedonisë në proceset e lartcekura, ku Republikës së Maqedonisë çdo ditë e më shumë po i zgjatet rruga për në UE. Problemet e mëdha, e që janë gjithnjë në rritje me Greqinë në lidhje me emrin dhe identitetin maqedon, pastaj mos funksionimi i një opozite konstruktive si dhe ngecja e dialogut politik në proceset vendimtare për shtetin me dhjetëra herë janë të cekura si vërejtje nga Brukseli, raste këto për të cilat blloku maqedon bëhet shurdh.

Shqiptarët e Maqedonisë deri para pak kohe llogariteshin si të parët nga pjesa tjetër e kombit, që do ta shijojnë anëtarësimin e plotë në UE, por me ngjarjet e fundit që po rrjedhin në këtë vend e veçanërisht pas Samitit të Bukureshtit, ku politika maqedone u bind se ajo që bënte Greqia në lidhje me emrin nuk ishte një blef por një problem shumë serioz. Në këtë rast, politikanët shqiptarë në Maqedoni, si dhe faktorët tjerë relevant në vend si ata të sektorit qeveritarë dhe joqeveritarë duhet t’ia bëjnë me dije Gruevskit dhe lidershipit maqedonas se shqiptarët e Maqedonisë nuk mund të jenë peng i çështjeve të tyre historike dhe problemeve të identitetit me Greqinë, problem ky që po e shpie Maqedoninë drejt një izolimi total. Duhet të kërkohet një afat për zgjidhjen e problemit me Greqinë, pasi se sipas asaj që po ndodh, as era zgjidhje nuk është duke ardhur, pas të cilit afat, normalisht nëse nuk ka zgjidhje duhet të ndërrohet kahja e politikës shqiptare në Maqedoni.

A...i dhe “Nëna Tereze”

Shumë çka është shkruar. Libra të autorizuar e të paautorizuar, shkrime, ekspozita, simpoziume shkencore letrare etj. Besoj shumë si shkak i famës së saj dhe misionit që ajo barte mbi supet se veta e më pak si rezultat i personalitetit të saj.

Para se të thotë njeriu diçka mirë është ta peshojë “fjalën” e tij, se siç thotë populli, tri herë mate e njëherë preje, sepse po e prejte gabimisht mundësia për përmirësim është minimale. Apo, edhe një fjali tjetër nga thesari jonë i pasur popullor ku thuhet, nëse fjala është argjend, heshtja është ar. Nganjëherë është shumë më mirë të heshtësh.

Me këtë kisha dashur fillimisht ti replikoj autorit të tekstit, mikut tim shumë të çmuar A.I.-t duke aluduar në hamendjet e tij për të bërë një tekst të tillë si ai me titull “Nënë Tereza, nëna jonë” të botuar në gazetën Koha më 15 korrik 2008.

Kohëve të fundit, gjithnjë e më të shpeshta janë bërë shkrimet dhe debatet e ndryshme që po zhvillohen në lidhje me identitetin e shqiptarëve. Edhe pse këto tema kanë qenë të zhvilluara edhe më herët, por kulminacionin e vet e zhvilluan me debatet e kolosëve të letërsisë shqiptare, Rexhep Qosjës dhe Ismail Kadaresë.

Çështja e “Nënë Terezës” normalisht se ka qenë është dhe prapë do të mbetet pjesë e këtyre debateve, duke e ditur, edhe njëherë po e cek, famën e saj dhe misionit që ajo barte mbi supe edhe normalisht se edhe gjatë historisë së civilizimeve, gjithmonë popujt janë identifikuar me personalitete të njohura duke i llogaritur si “baba i kombit”, i “shenjti i kombit” “prijësi i popullit” etj.

Te shqiptarët çështja e “Nënë Terezës” u aktualizua më tepër pas vdekjes së saj, konkretisht pas iniciativës së popullatës maqedone dhe shtetit të Republikës së Maqedonisë për ngritjen e monumenteve që përkujtonin jetën dhe veprën e saj. Realisht të shprehem nuk jam mjaft i informuar për veprat që janë bërë nga maqedonët për “shkupjanen Gonxhe Bojaxhiu” që më vonë mori titullin “Nëna Tereze”, por e di se kanë bërë diçka të tillë. Ndoshta jo edhe aq sa kërkojnë përkrahësit e saj, por kanë bërë diçka më tepër se sa duan mohuesit apo kundërshtarët e misionit të saj.

Derisa autorit të tekstit të publikuar në fjalë, po i duket e paqartë dhe kontradiktore pse maqedonët po marrin iniciativa për ndërtimin e shtëpisë së “Nënës Terezë” mua kjo gjë më duket shumë normale dhe hap i pritur prej tyre. Sa e dimë të gjithë, se Gonxhe Bojaxhiu ka qenë e lindur në Shkup edhe sipas informacioneve që janë zyrtare shtëpia e saj ka qenë diku në qendrën e Shkupit, respektivisht në sheshin kryesorë të kryeqytetit maqedonas, ku sot po zhvillohet luftë për çdo pëllëmbë të këtij sheshi si për ndërtimin e një kishe, apo katedrale ortodokse objekt ky që kurrë nuk ka ekzistuar në këtë vend, rindërtimin e xhamisë Burmali, objekt ky i rrënuar dhe i çrrënjuar nga ky vend, por edhe ndërtimi i shtëpisë muze të “Nënë Terezës”.

Në shumicën e debateve të zhvilluara, shumë të zëshëm ishin kundërshtarët e misionit të “Nënës Terezë” (po e ceki misionit, për shkak se personalisht me Gonxhe Bojaxhiun besoj se nuk ka të bëjë askush), duke treguar shkaqet dhe arsyet e famës së saj. Besoj se është një gjë e qartë në historinë dhe veprimtarinë e “Nënës Terezë”. “Nëna Terezë” famën e vet e fitoi si murgeshë katolike e jo si patriote, humaniste apo pacificte shqiptare. Gabim të madh bën autori i tekstit në fjalë kur “Nënën Terezë” e quan nënë shqiptare, gjë që edhe sikur ta dëgjonte vet “Nëna Terezë”do të revoltohej. Plus edhe një gjë shumë të rëndësishme, që vlen të theksohet këtu është shprehja se po të mbetej në Maqedoni do ta përjetonte fatin e dhjetëra apo qindra mijëra shqiptarëve që u detyruar në shpërngulen falë dhunës komuniste për në Turqi, me ç’rast dua të bindi autorin se një gjë e tillë kurrë nuk do të ndodhte falë besimit katoliko-krishterë të Gonxhe Bojaxhiut sepse asnjë shqiptarë katolikë nuk ka emigruar në Turqi, e pasoja që më shumë do të kishte mundësi të ndodhte do të ishte, humbja e identitetit kombëtarë si shumica e shqiptarëve të besimit krishterë që kanë jetuar në pjesën e djathtë të Vardarit.

Plus edhe një gjë shumë absurde, të jetë e njoftuar me fatin e popullit të vetë, ta dijë se në çfarë pozite është, edhe t’i shkëpusë të gjitha lidhjet, kjo me të vërtetë është shumë absurde, apo jo Amir i nderuar?

Mendoj se koha e romantizmit xhaferian ka kaluar A..r vëllau, edhe atë shumë moti saqë vështirë është të gjesh të gjallë ndonjë përfaqësues të romantizmit (përveç A. Xhaferit). Mendoj se duhet të jemi më realist në shqyrtimin e gjërave e sidomos të personaliteteve të njohura historike. Pastaj, nëse maqedonët duan ta nderojnë dhe ngrisin personalitetin dhe autoritetin e “Nënës Terezë” në bazë të asaj se ka qenë qytetare e Maqedonisë dhe personalitet i njohur, pse jo. Pastaj një gjë duhet ta dimë se maqedonasit dhe “Nënën Terezë” i lidh diçka shumë e shtrenjtë edhe për maqedonët edhe për “Nënën Tereze”.

Jam duke e vërejtur një gjë të rrezikshme tek shkruesit e rinj. Një se po i japin kosës aq shumë, saqë po u dalin zot shumë punëve që nuk janë kompetent, edhe një tjetër, se shpesh po i përziejnë emocionet me interesat. A..r i nderuar, të kesh kujdes në këtë të dytën. Me plot respekt dhe miqësisht.

A ERDHI DREJTËSIA NGA HAGA?

Derisa pjesa më e madhe e popullatës në Maqedonisë ishte e koncentruar rreth themelimit të qeverisë së re, çmimeve të larta të naftës, inflacionit dhe problemeve tjera, një pjesë e konsiderueshme e popullatës si asaj maqedone ashtu edhe asaj shqiptare në ankth e prisnin verdiktin përfundimtar të Gjykatës së Hagës në lidhje me gjykimin e dy të akuzuarve për krime lufte mbi popullatën shqiptare të Maqedonisë me rastin e Lubotenit.

Atë botë më 12 gusht të vitit 2001 ndodhi një masakër i vërtetë mbi popullatën shqiptare. Lubetenasit po edhe gjithë shqiptarët e Maqedonisë gjithmonë do t’i kujtojnë dhjetë të vrarët e kësaj ditë, por edhe mbi 100 të tjerë të malltretuar e të rrahur që edhe sot e kësaj dite i vuajnë pasojat.

Lajmi për ngritjen e akt padisë nga ana e Gjykatës së Hagës ishte një lehtësim për ata që më së tepërmi e ndjejnë dhimbjen e kësaj dite. Të gjithë ne, por në veçanti familjarët e atyre burrave që sot më nuk janë në mesin tonë, prisnin me padurim, gati shtatë vite të plota, që drejtësia të vij në vend, e së paku ata që shkaktuan këto dhimbje, ata që i bënë dhe i urdhëruan ato masakra ta marrin dënimin e merituar.

Shtatë vite shpresë dhe më në fund arriti edhe aktgjykimi. Gjykata e Hagës më 10.07.2008 në orët e pasdites solli vendimin e shumë pritur. Por ky vendim edhe më tepër ua shtoi dhimbjet shqiptarëve, e posaçërisht familjarëve të dëshmorëve të Lubetenit.

Ishim dëshmitarë të transmetimeve televizive të mediave në Maqedoni. Te të gjithë ata vëreheshin shenjat e mërzisë dhe pikëllimit dhe me lot në sy e komentonin vendimin e Gjykatës dhe ditën e paharruar të vrasjes së 10 bashkëfshatarëve të tyre, por edhe lirimin e kriminelit të luftës Lube Boshkovski, i cili si ministër i punëve të brendshme të Republikës së Maqedonisë e kishte urdhëruar aksionin policor në Lubeten më 12 gusht të vitit 2001, duke lënë pas dhjetë të vrarë dhe mbi njëqind të malltretuar.

Për tua lënë gëzimin në gjysmë palës maqedone, e njëjta Gjykatë vetëm disa sekonda më vonë shqiptoi aktgjykimin dënues për të akuzuarin e dytë në rastin “Luboten”, udhëheqësin e aksionit policor në Lubeten, Johan Tarçullovskin edhe atë me dënim prej 12 vjet burg, për vepër penale vrasje dhe maltretim sipas nenit 3 të Statutit të Gjykatës së Hagës.

Edhe pas kësaj publiku maqedonas kishte akoma fytyrë e të thirret në luftën e drejtë të popullit maqedon të 2001-shit. Sikur donin t’i bëjnë qejf vetes së tyre dhe para opinionit të fshehin të vërtetën e kësaj lufte.

Normalisht, nuk besoj se ka shqiptarë në Maqedoni apo edhe në të gjitha trojet që është gëzuar me lirimin e Boshkovskit. Por edhe nuk besoj se dikush është gëzuar me dënimin e Tarçullovksit. Sepse për njohësit e ligjit, akuza për vrasje të dhjetë vetave dhe maltretimit të njëqind të tjerëve dhe dënimi me 12 vjet burg është tepër i butë.

Kritikuesit e Gjykatës së Hagës do të kenë edhe një mundësi plus për të hedhur gurë mbi këtë institucion ndërkombëtar të themeluar në vitin 1993 enkas për t’i nxjerr në dritë krimet e bëra në luftërat që u zhvilluan në territorin e ish-Jugosllavisë. Mos nxjerrja para drejtësisë e kriminelëve të tjerë të luftërave në ish-Jugosllavi si: Radovan Karaxhiqin dhe Ratko Mlladiqin, mos arritja e shqiptimit të dënimit të kasapit të Ballkanit Sllobodan Millosheviqit, por edhe lirimi i Boshkovskit janë edhe një dëshmi plus që kjo Gjykatë nuk e ka kryer punën si duhet.

Ana pozitive e këtij gjykimi, respektivisht sjellja e aktgjykimit dënues për njërin nga të akuzuarit dëshmon se në lutën e 2001-shit ka pasur vrasje të civilëve dhe personave të paarmatosur nga ana e “forcave të sigurisë” të RM-së dhe ka pasur shkelje të të drejtave të njeriut rregullave të luftës, me ç’rast shihet edhe përgjegjësia e Republikës së Maqedonisë në këtë rast. Mundësi kjo që iu jep rast familjeve të të rënëve të asaj dite, por edhe atyre që kanë përjetuar maltretime të llojit të ndryshëm që para organeve kompetente gjyqësore të Maqedonisë të kërkojnë kompensim material dhe jomaterial.

Boshkovski edhe pse kaloi i padënuar nga Haga, për të dalë drejtësia në vend, duhet të përgjigjet edhe për një krim tjetër, konkretisht për rastin “Vreshtat e Rashtakut” për vrasjen e shtatë emigrantëve pakistanezë, rast ky i cili duhet të fillojë në gjykatat kompetente të Kroacisë, por pas amin-it të prokurorisë së Maqedonisë.

Shpresojmë drejtësia të vij në vend dhe kriminelët do të marrin dënimin e merituar për veprat e bëra.

Dënimi i Gjykatës së Hagës edhe njëherë dëshmon luftën dhe rezistencën e drejtë të shqiptarë të Maqedonisë në vitin 2001...

ALSAT-i DHE BLOCK OUT-i

Deri sa reklamat për fillimin e kampionatit Evropian në futboll kapluan çdo qoshe të vendit tonë, shumë aktiv ishin edhe udhëheqësia e TV Alsat, duke bërë njoftime dhe reklama për sensibilizimin e popullatës për një eveniment të tillë mjaft interesant, duke njoftuar se po ky medium do të bëjë transmetimin e të gjitha ndeshjeve që do të zhvillohen në këtë kampionat një mbahet njëherë në katër vjet.

Për neve të gjithëve kjo ishte e mirëpritur, se për herë të parë në historinë e këtij shteti një eveniment shumë të rëndësishëm sportiv po e merr në organizim një medium privat, por edhe që ishte edhe me e këndshme televizion me udhëheqësi dhe program kryesisht në gjuhën shqipe.

Për vete kisha një ndjenjë të veçantë për këtë gjest. Normalisht se mu bëhej qefi që një medium shqiptar ka një strategji dhe menaxhment të mirë dhe arriti që të merr licencë për të emituar një manifestim të tillë sportiv, por nga ana tjetër ishte edhe kjo një goditje e fortë për televizion shtetërorë të Maqedonisë RTVM-në që është një dëshmi plus për mos arsyetimin e beneficioneve dhe kushteve që i posedon.

Si një dashamirë dhe simpatizues i sportit e prisja fillimin e kampionatit me padurim, sepse besoj të gjithë jemi të mendimit se për momentin futbolli që luhet në Evropë është i cilësisë më të lartë në botë, ndoshta jo për nga atraktiviteti, por nga qasja ndaj lojës, dëshira për fitore, organizimi i mirë, referimi i nivelit të lartë, e normalisht se kjo ka ardhur si rezultat i investimeve të mëdha që bëhen për futboll në kontinentin e vjetër.

Duke mos qenë bash në rrjedhë me arritjet teknike, si një laik i vërtetë në lëmin e mediave dhe teknikës që disponojnë sot, mendoja me vete, sa interesant do të jetë komentimi shqip i ndeshjeve për maqedonët. Edhe pse kisha njohuri se kampionati i rregullt gjerman në futboll i njohur si Bundesliga që transmetohet në televizionin Alsat gjatë sezonit të rregullt është transmetuar edhe nëpërmjet një radioje sportive këtu në Maqedoni në gjuhën maqedone. Kështu që, ata që nuk e kanë kuptuar komentin e ndeshjeve në gjuhën shqipe, kanë pasur mundësi fotografinë ta shohin nga televizori kurse komentin ta dëgjojnë nga radioja. Mendoja se kështu do të rrjedh edhe kampionati evropian në futboll. Por, para fillimit të kampionatit, njoftuan se do të ketë transmetim të kampionatit në dy gjuhë. Edhe kjo ishte mjaft interesante dhe dëshmi e mirë për efikasitetin dhe cilësinë e lartë të mediumit Alsat, që për momentin është ndër mediumet më cilësore në Maqedoni.

Filloi kampionati, që tash më është veç në mbarim, dhe ndeshjet në televizorët e shumë shqiptarëve, në televizionin e tyre që mori koncesion nacional për emitim të programit në gjuhën shqipe mbetën në gjuhën maqedone. Për mua personalisht ishte një zhgënjim dhe një hap jo korrekt i udhëheqsisë së televizionit Alsat. Edhe pse Alsat-i ofronte frekuenca dhe mundësi për përcjellje të ndeshjeve me komentim edhe në gjuhën shqipe, por për këtë duheshte edhe televizor i një cilësie pak më të lartë që mund të them se shumica e familjeve shqiptare këtë nuk e kishin.

Normalisht edhe ne jemi dëshmitarë të shumë faktorëve dhe rrethanave të cilat mund të kenë ndikuar në këtë hap, e posaçërisht çështja ekonomike që është shtylla kryesore për të mbajtur një medium të tillë me harxhime shumë të mëdha, por veç një pyetje kisha dashur ta bëj në këtë rast, a do të ishte më mirë që ndeshjet në “kanalin e parë” atë që e përcjellim çdo ditë të televizionit Alsat të komentoheshin në gjuhën shqipe, e “në kanalet” apo frekuencat tjera të ishin jo vetëm në gjuhën maqedone por edhe në gjuhët e secilit komunitet tjetër po të jetë mundësia të bëhet.? Besoj se kjo do të ishte mënyra më e mirë dhe më korrekte.

Por sidoqoftë, kjo ishte vetëm një nga vërejtjet e mia për televizionin mjaft të respektuar Alsat. Unë u bashkangjitem lëvdatave të shumë personave tjerë që ishin prononcuar në lidhje me realizimin e shkëlqyeshëm të kampionatit nga ana e Alsat-it, ju dëshiroj sukses dhe gjitha të mirat sepse vërtetë janë tepër profesional në punën e tyre, por normalisht duhet ia bashkangjitur edhe këto vërejtje me qëllim që për të ardhmen mos të përsëriten.

Rast që vlen të përmendet gjatë këtij kampionati, përveç befasive të shumta që i solli me eliminim e shumë reprezentacioneve favorite dhe me ndeshjet e mira të disa skuadrave “outside-ra” ishte edhe block out – i që sipas të dhënave shkaktoi ndërprerje të sinjalit televiziv, e që nuk ishte gabim i Alsat-it apo ndonjë mediumi tjetër, por ishte një difekt akoma i pa qartësuar nga qendra në Bazel të Zvicrës prej ku edhe vinte sinjali, e që i kaploi të gjitha mediumet Evropës. Bëhet fjalë për ndeshjen në mes Turqisë dhe Gjermanisë, ku pati ndërprerje të sinjalit disa herë. Ndoshta edhe kjo do të mbetet në analet e historisë së këtij kampionati mjaft interesant. Kjo është vetëm një argument i asaj që thuhet se teknika nuk ka besë, por edhe një goditje e rëndë për precizitetin dhe efikasitetin e famshëm zviceran që kësaj radhe ranë nga provimi.

PSE PO VEPROHET KËSHTU…

PSE PO VEPROHET KËSHTU…

Maqedonia si një shtet multietnik akoma nuk e ka kuptuar esencën e kohabitacionit ndëretnik si shtyllë kryesore e mbijetesës dhe zhvillimit të saj.

Derisa të gjithë mendonim se pas periudhës së 2001-shit dhe reformave kushtetuese të 2002-shit, shumica e problemeve që ekzistonin më parë janë shuar dhe se nuk do të përsëriten. Së paku mundoheshim të mendonim se pala maqedone e ka kuptuar leksionin e 2001-shit dhe se nuk do të gabojë që t’i përsërit hapat që sollën deri te konflikti i armatosur.

Mirëpo nuk po del ashtu.

Të gjithë e dimë se një ndër çështjet esenciale për zhvillimin e një shteti është arsimimi i popullatës së vet. Problemi dhe pengesa e arsimimit të shqiptarëve që jetojnë në Maqedoni është një histori më vete. Ne gjithmonë është dashur që të jemi kurbetçarë të dijes. Gjithmonë vendi në të cilin jetojmë ka qenë njerkë për neve në aspektin e furnizimit me dituri. Ne është dashur të përjetojmë sakrifica të mëdha deri sa ta mbarojmë një shkollë të mesme e për fakultete, kjo ishte një luks që shteti vet e dinte dhe kontrollonte se kush duhet ta kishte në shumicën e rasteve.

Pengesa për hapjen e paraleleve shqipe në shkollat e mesme solli demonstrata dhe pakënaqësi në anën e shqiptarëve, e pastaj burgosje të panumërta e shumë vjeçare për shqiptarët e Maqedonisë. E gjithë kjo për të drejta elementare – shkollim në gjuhë amtare. Hapja e Akademisë pedagogjike solli protesta masive nga pala maqedone, që mes tjerash kërkonte edhe “dhoma gazi për shqiptarët”. Neve akoma na rrinë para syve kur në shkollat tona ku ne mbanim mësimet jashtë dëgjoheshin parullat “vdekje për shqiptarët”, “dhoma gazi për shqiptarët”, “vetëm shqiptari i vdekur është shqiptarë i mirë”, mandej edhe karikaturat ku vizatoheshin “ikse” të mëdha para shqiptarit me libër në dorë, demek nuk duam shqiptarë të arsimuar. Këto ishin në të kaluarën tonë të afërt. Në nuk duam që t’i ngjallim këto kujtime, por veç deshëm t’i përmendim sa për të arritur deri te esenca e këtij shkrimi. Edhe kjo kaloi. Erdhi koha e Universitetit të Tetovës. Forca të mëdha të armatosura penguan me dhunë hapjen e një universiteti i cili buronte nga nevoja elementare e një kombi për edukim dhe arsimim në gjuhën e vet. U deshtë të bien dëshmorë edhe për këtë rast. Sikur për secilën kërkesë tjetër të shqiptarëve në Maqedoni, fillimisht të derdhet gjaku, të sakrifikohet e pastaj ajo të arrihet në mënyrë gjysmake apo jo të plotë.

Këto të gjitha ishin të kaluara.

Falë Zotit në sot kemi shkolla fillore dhe të mesme në gjuhën tonë amtare. Kemi edhe Universitete në gjuhën shqipe, mirëpo pala maqedone akoma vuan nga komplekse të cilat nuk duhet t’i ketë pasur kurrë. Edhe në ditë të sodit, kur qytetarët e vet, kërkojnë që të shkollohen nëpër shkolla të cilat po ky shtet ia u ka bërë obligim, këta privohen duke kufizuar hapjen apo shtimin e një apo dy paraleleve shqipe për mësim në disa prej shkollave të mesme profesionale. Rasti i vendimeve që po i sjelli komuna e Shkupit si dhe Ministria e Arsimit kur akoma kemi ministrin shqiptarë është një shembull i paparë. Diçka që askush nuk e ka pritur. Sikur dikush akoma po frikohet nga arsimimi i shqiptarëve.

Në vend se ky interesim i madh i semi-maturantëve të përshëndetet dhe stimulohet nga institucionet përkatëse dhe të merren iniciativa për përmirësimin e kushteve të tyre nëpër shkollat e mesme që në shumë vende janë në kushte katastrofave, në ditë të sodit sillen vendime për mos hapjen apo edhe mbylljen e paraleleve ekzistuese në gjuhën shqipe. Kjo me të vërtetë është brengosëse dhe çështje shumë e ndjeshme. Në po këto paralele shqipe, nxënësit shqiptarët janë të grumbulluar nga 40 deri në 50 nxënës vetëm për t’i ikur këtij problemi (numrit të kufizuar të paraleleve) dhe mos mbetjes në rrugë të nxënësve që meritojnë shkollim dhe arsimim, në të njëjtën kohë paralelet maqedone edhe pse me nga 15 e 20 nxënës mbesin të tilla dhe në mënyrë shumë komode vazhdojnë punën e tyre.

Kjo arsimofobi apo shqiptarofobi e palës maqedone edhe njëherë po tregon se sa vizionarë dhe sa transparentë janë në udhëheqjen e shtetit.

Të gjorët akoma mendojnë se të drejtat që u jepen shqiptarëve donë të thotë zvogëlim i të drejtave dhe privilegjeve të tyre. Apo më falni, të drejtat që i marrin shqiptarët, se fjala jepen apo jap, te këta nuk ekziston, se neve asnjë e drejtë nuk na është dhënë si rezultat i vullnetit të mirë, por të gjitha janë arritur me sakrifica shumë të shtrenjta.

Kjo edhe njëherë, pa dashjen tonë na e rikujton të kaluarën. Na e rikujton periudhën e shekullit të kaluar, edhe përkundër asaj që ne po mundohemi sa më shumë që mos ta kujtojmë. Kjo edhe njëherë na dëshmon se inteligjenca dhe udhëheqësia maqedone aspak nuk ka evoluar në aspektin e zhvillimit të një shteti multietnik.

SHQIPTARËT E MAQEDONISË DHE FORCA E TË RINJËVE

SHQIPTARËT E MAQEDONISË DHE FORCA E TË RINJËVE

Milazim MUSTAFA

- reagim pas emisionit Top Show në Top channel me po të njëjtin titull

Shqiptarët e Maqedonisë, kohëve të fundit janë duke u sulmuar me një dozë të madhe të Islamofobisë që dita ditës është gjithnjë në rritje edhe atë kryesisht nga vet shqiptarët. Edhe përkundër faktit se shumica dërmuese e pjesëtarëve të kombit shqiptarë duke i llogaritur globalisht, si në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Kosovë Lindore, Çamëri dhe diasporë janë të përkatësisë fetare islame, prap se prap me të madhe sidomos në media çështja e besimit islam paraqitet si problem për shqiptarët.

Për t’ia vërë kulmin kësaj, pas debateve të nxehta që i zhvilluan dy kolosët e letërsisë shqipe Qosja dhe Kadareja i cili debat vazhdoi edhe me inkuadrime të tjera, të enjtën mbrëma, në emisionin TOP Show të realizuar në kanalin prestigjioz shqiptarë Top Channel, haptazi në mënyrë direkte u sulmuan myslimanët dhe besimi islam ndër shqiptarët. Udhëheqësi i emisionit në mënyrë shumë direkte ua bëri me dije studentëve mysafirë nga Maqedonia dhe shqiptarëve anë e mbanë, se problem për ta janë xhamitë dhe feja islame.
Edhe pse nuk besoj se rastësisht në emision ishin të ftuar persona që bartnin emra arab apo turk, që përgatitësit e këtij emisioni t’i përcjellin mesazhet e tyre cinike dhe nënçmues, prap se prap mendoj se situata me shqiptarët e Maqedonisë është shumë më ndryshe se si u paraqit në Top SHOW.
Kryesisht dua të lidhem me pjesën e fundit të këtij emisioni, kur udhëheqësi Alban Dudushi, paralajmëroi diskutimet në lidhje me xhamitë dhe “problemin e fesë islame”.
Si pikë e parë për të cilën dua ta njoftoj dhe t’ia tërheq vërejtjen z. Albanit dhe Z. Nazarko-s si udhëheqës të këtij emisioni, por edhe gjithë atyre që mendojnë njëjtë, publikisht, me bindje të plotë u them se feja islame nuk është problem të shqiptarët. Por, përkundrazi, ka qenë është dhe gjithmonë do të mbetet si mjeti më i mirë për ruajtjen, kultivimin dhe avansimin e vlerave tona kombëtare dhe integruese.
Për këtë kemi edhe shumë argumente.
Si pikë e parë nga vet studiuesit e shumtë si historian, si etnolog apo diçka tjetër është vërtetuar, se feja islame ka qenë ajo që ka mbrojtur asimilimin dhe zhdukjen e elementit shqiptarë në trojet ballkanike, e sidomos atyre jashtë kufinjëve të Republikës së Shqipërisë, në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi etj. Për këtë kemi edhe rastin ku vet udhëheqësi, z.Dudushi, ceku se në Maqedoni ka pasur shqiptarë të konfesioneve tjera përveç atij Islam, e që sot më nuk janë.
Unë shumë herë në kontaktet e mia me vëllezërit shqiptarë nga Shqipëria, jam ndier keq nga konkluzionet e tyre se shqiptarët e Maqedonisë, janë të pashkolluar, të paarsimuar, të pakulturuar etj. Ndoshta ky mendim është edhe në pjesën dërmuese të shqiptarëve të Shqipërisë. Mendimi im është se krejt kjo është si rezultat i ndryshimit të sistemit të vlerave dhe i ndikimit të shthurjeve që i solli postmodernizmi i parakohshëm në shoqëritë shqiptare. Sepse në Shqipëri një person që nuk pin alkool mund të ndihet i prapambetur, ndërsa po i njëjti në Maqedoni do të llogaritet, si person i mirë, apo mos të them edhe i moralshëm ( edhe pse kjo gjë ka të bëjë shumë pak me moralin), apo ndoshta edhe virgjiniteti për dikë mund të llogaritet përparim e diku tjetër prapambeturi, apo moral dhe amoralitet, ndoshta ky është edhe shembull banal pak, por ata që e kanë përcjellur emisionin e kanë të qartë pasi në kuadër të emisionit u cek edhe kjo çështje. Kjo punë duhet të kuptohet kështu të nderuar/a vëllezër dhe motra.
Nga ana tjetër, në lidhje me çështjen e arsimimit, është më tepër se evidente se ne jemi mbrapa edhe atë jo si rezultat i islamit që na paska lënë mbrapa, por si rezultat i pozitës gjeografike, apo pushtetit sllav që këtë çështje na e ka pamundësuar me metodat më barbare dhe të fëlliqura. Ne shumë mirë e dimë se kur është hapur universiteti i Prishtinës, por edhe më mirë e dimë se kur është hapur edhe universiteti i Tetovës (tash Universiteti Shtetëror i Tetovës). Këtë edhe më mirë do ta kuptonim nëse kthehemi në pjesë e dytë të dekadës së fundit të shekullit të kaluar, për parullat dhe thirrjet e rinisë maqedone – sllave për “dhoma gazi” për shqiptarët, me rastin e hapjes së Akademisë pedagogjike në gjuhën shqipe në Kuadër të universitetit shtetërorë maqedon. Këtu shumë mirë do të shihet se sa vështirë e kanë pasur që prindërit e tanë ta mbarojnë një shkollë të mesme e lëre më një fakultet, ku shteti amë i kishte mbyllur kufijtë për ne, ku disa vite pas themelimit të Universitetit të Prishtinës pasuan demonstratat e 81’ e të gjitha ato tjerat pas tyre që nuk dua të ndalem e që shpien në destabilizimin e Kosovës, po ashtu edhe me hapjen e Universitetit të Tetovës, u desht që të bien dëshmorë dhe të derdhet gjak për ta hapur këtë universitet, pastaj u desht të bëhet një luftë e 2001 që ky universitet të legalizohet dhe të pranohet nga shteti e kështu me radhë.
Sot është e vërtetë se kemi dy universitete shqiptare në Maqedoni, kemi edhe disa të tjerë që sot mundësojnë studimin në gjuhën shqipe, si rezultat i ndryshimit të klimës politike dhe ekonomike në Maqedoni, kemi pra mbi 25000 student shqiptarë në Maqedoni. Por ata që marrin vesh në zhvillimin demografik, këtë që po dua ta them unë më së miri e kuptojnë, sepse shumica prej këtyre studentëve, sikur që kam qenë edhe unë e që janë edhe vëllezërit dhe motrat e mia, jemi gjenerata e parë që po mbarojmë arsimin e lartë në një numër të tillë. Prandaj për tu arritur kjo duhet kohë dhe punë, por edhe më tepër përkrahje në të gjitha aspektet.
Prandaj, ajo që ne shqiptarët e Maqedonisë sipas shqiptarëve të Shqipërisë, jemi mbrapa aspak nuk mund të llogaritet si rezultat i asaj se neve feja na ka lënë mbrapa. Përkundrazi, feja gjithmonë ka qenë ajo që u ka dhënë shtytje përpara proceseve të avancimit intelektual të njerëzimit. Nëse do dikush të dijë më tepër në lidhje me këtë çështje le të interesohet për historinë dhe shumë lehtë mund t’i gjen burimet të cilat sot më gjinden veç të shkruara, për periudhën pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, e deri në periudhën ta quaj “rilindjen e vonshme të shqiptarëve jashtë shtetit amë” e cila ishte diku kah vitet e 70 të shekullit të kaluar. Do të shohin shumë mirë se kush kanë qenë ata mësuesit e popullit të cilët kanë rrezikuar edhe jetën e tyre, për t’iu mësuar fëmijëve shkrim-leximin në gjuhën amtare, por edhe për mbrojtjen e trojeve etnike shqiptare jashtë kufinjëve politik të Shqipërisë.
Të bazuarit në thëniet e disa personave nga Maqedonia, për çështjen se “feja islame është problem të shqiptarët (e posaçërisht neve të Maqedonisë)” është tepër e pa bazë. Besoj se deklaratat e tilla që jipen në mediat e Shqipërisë janë kryesisht me qëllim politik dhe cinik, që aspak nuk kanë të bëjnë me realitetin. Nëse dikush do të dijë më tepër rreth kësaj çështje le të urdhërojë të bëj hulumtime dhe studime, e jo të marrim informata me qëllim të caktuar politik nga persona dhe personalitete të përkushtuar në zhveshjen e petkut tradicional por edhe fetar shqiptarë.
Sot si gjithandej edhe në Maqedoni, kanë filluar punët të rrjedhin më ndryshe. Periudha e demokracisë iu dha hapësirë më të madhe edhe pse fatkeqësisht jo të mjaftueshëm të gjithë të shprehin atë që mendojnë dhe ndjejnë, normalisht me raste gjithnjë e më të potencuara kohëve të fundit të pengesës së shprehjes së mendimit të lirë dhe disa lirive elementare njerëzore, por prap se prap, shumë më mirë sesa kemi qenë ca kohë më parë. Sot ndoshta kemi një zbehje të elementit tradicional islam te shqiptarët e Maqedonisë, por kemi një shtim të madh të atyre që islamin e kanë bindje dhe e ndërtojnë jetën e tyre në bazë të dispozitave islame. Sot ke një numër të madh të studentëve, bile bile edhe student të dalluar që me mburrje deklarojnë dhe janë praktikues të rregullt të normave fetare islame, si puna e namazit, apo agjërimit. Edhe për ata edhe për mua aspak nuk është problem të jemi intelektual, por edhe të jemi mysliman. Të jemi familjarë por të jemi mysliman, të jemi pro integrimeve ne EU dhe NATO, por edhe të jemi mysliman të devotshëm, të luftojmë për të drejtat e njeriut, por edhe të jemi mysliman. Prandaj për mos të e zgjatur më tej, kisha dashur ta përfundoj me atë që edhe e ceka më lartë, se islami ka qenë arma më e fortë e jona që na ka ruajtur nga asimilimi dhe shkrirja jonë nga këto troje, islami është gjithashtu arma më e fortë që na mbron nga sëmundjet e kohës dhe devijimet sociale që i sjell postmodernizmi dhe globalizmi, islami do të jetë një nga faktorët kryesorë për integrimin me vlerat e mirëfillta shqiptare, vlera këto që do ta mbrojë çiltërsinë dhe pastërtinë tonë kombëtare në tregun pakufinjë të vlerave dhe antivlerave.

(PARA)KAMPANJË E RREZIKSHME

(PARA)KAMPANJË E RREZIKSHME

Shkruar nga Milazim Mustafa

Edhe pse akoma ka kohë për fillimin zyrtarë të kampanjës parazgjedhore, partitë tona më veç janë në valën e kampanjës parazgjedhore. Takimet, filluan më veç edhe para shpalljes së zgjedhjeve, sepse ato më veç e patëm nuhatur se do të ketë zgjedhje jo të rregullta pas bllokimit grek ne Samitin e Bukureshtit për marrjen e ftesës për në NATO. Simptomat e para të këtij fillimi, dëshmojnë se do të kemi kampanjë të nxehtë, bile shumë më të nxehtë seç kemi pritur. Hedhja e bombës në oborrin e dikujt, djegia e shtabit të njërës parti, sulmi i shtabit zgjedhor të partisë tjetër mjaftë donë të thonë. Ajo që më shtyri të shkruaj ishin lajmet që i morën dy ditët e kaluara, ku në të gjitha mediat si ato elektronike edhe ato të shkruara, u paraqitën incidentet e shkaktuara në pjesën shqiptare të elektoratin. Deri kur do të përsëritet ky skenar? Deri kur përkatësia partiake do të jetë shkak për marrjen e jetës së dikujt tjetër? Deri kur ne që thirremi në demokraci dhe vlera të larta civilizuese, pamundësinë e oponencës politike dhe demokratike do ta manifestojmë me bomba, revole, thika, zjarr e të ngjashme??? Deri kur jeta e një vëllait tënd nga kombi e nga feja, do të jetë më e lirë se një, dhjetë, njëqind vota, apo edhe një mandat i një deputeti apo edhe fitorja e partisë tënde që nesër pas zgjedhjeve nuk të njeh bile se kush je??? Deri kur ne do të shkojmë me metoda të tilla, ku duartrokitjet më të mëdha do t’ia japim folësit kur do ta shajë e ofendojë oponentin e tij partiak??? Kur do të mbushemi mend??? Ishte kjo ndoshta një hyrje pak si jo e këndshme, por ma merr mendja se secili do të ndihet ashtu kur merr lajme të tilla. Lajme këto që në të shumtën e rasteve nxjerrin fytyrën e vërtetë të demagogëve dhe demagogjive të tyre partiake. Se ata që ia duan të mirën kombit, shqiptarisë njerëzimit por edhe ata që i frikohen Zotit nuk bëjnë gjëra të tilla. Nuk iniciojnë konflikte që fundi i të cilëve është varri për vikend, e nxirja e jetës së dikujt tjetër. Prandaj ata që i bëjnë punët e tilla, besoni se nuk e meritojnë që të votohen e as që të na përfaqësojnë. Ne shumë mirë e dimë se “përfaqësuesit” tanë, “elita” jonë që na përfaqëson nuk janë ekzekutorët e këtyre akteve qyqare dhe të fëlliqura, por ka informata se disa prej tyre janë ata që porosisin të ndërmerren aksione dhe hapa të tillë. Unë për vete ndihem i ofenduar të më përfaqësojë dikush që porosit një aktivist të partisë që të djeg shtabin e partisë oponente apo edhe të partisë së vet që ta akuzojë tjetrin për një hap të tillë. Por si do që të jetë, për hajr na qoftë. Partitë e tona të nderuara, i pret një periudhë e ngjeshur dhe shumë e rëndësishme për ta dhe për ne. Ndoshta për neve pjesëmarrësit në zgjedhje si zgjedhës e jo si të zgjedhur, do të jetë edhe shumë monotone dhe e mërzitshme. Ajo që më së shumti i urrej zgjedhjet është kampanja parazgjedhore dhe dita e votimeve. E para pse e urrej kampanjën është retorika e fëlliqur dhe aktet e dhunës që gjithmonë u paraprijnë dhe në masë të madhe i fusin nën hije programet zgjedhore të partive kandidate në zgjedhje, kurse shkaku tjetër pse nuk më pëlqen kampanja është monotonia propagandistike që e përcjellin kampanjën nëpër media. Të merr malli me përcjell ndonjë ndeshje futbollistike, ndonjë film artistik, dokumentar apo diçka tjetër. Ndërsa ajo pse e urrej ditën e votimeve është dyshimi im se kujt me ja dhënë votën, kur dihet se në asnjë rast si ja bën populli “nuk më flenë zemra” me ja dhënë votën ndonjë prej opsioneve të ofruar, duke e ditur, se shumë pak apo asgjë nuk i dallon nga njëra tjetër përveç ngjyrave partiake. Deri sa më mungon opsioni për të cilin më flenë zemra unë duhet të zgjedh njërin nga opsionet që janë të ofruara për të kryer obligimi tim qytetarë, moral dhe kombëtarë. Edhe pse kisha idenë edhe më herët për ta bërë një shkrim të tillë, por edhe unë isha i shtyrë që ta bëj më herët, shkaku i fillimit më herët të këtyre incidenteve dhe kampanjës parazgjedhore. Mendoj se nuk kemi shumë kohë për të humbur. Mendoj se nënshkrimi i kodekseve për mirësjellje parazgjedhore, nuk do ta ketë efektin e duhur. Këtë po e them duke u nisur prej përvojës së zgjedhjeve të kaluara, ku rregullisht ka pasur nënshkrime të kodekseve të tilla, por gjithmonë ka pasur probleme dhe incidente që domethënë shkelje të fjalës së dhënë dhe thyerje të besës. Prandaj, me atë të këtij shkrimi dëshiroj të them se kampanja më e mirë dhe më e suksesshme do të jetë ajo ku ju do t’i prezantoni programet e juaja partiake, kampanjë e suksesshme do të jetë, kur ti mua do të më bindësh me programin tënd partiak, me platformën tënde partiake me të cilën planifikon të bësh ndryshime pas zgjedhjeve. Përndryshe, vota ime, dhe vota e shumicës së elektoratit shqiptarë nuk do të rrethojë numrin para emrit të partisë suaj. Besoj se është koha e fundit ku do t’u bëhet me dije dhunuesve të shprehjes së lirë se popullata shqiptare e Maqedonisë është në nivelin e duhur që të vlerësojë se kujt do t’ia jap votën se kështu nuk shkojnë punët. E kalofshim shëndosh, mirë e gjallë këtë kampanjë

Lojërat e cekëta të diplomacisë maqedone

Lojërat e cekëta të diplomacisë maqedone

Shkruar nga Milazim Mustafa

Lajmi për çështjen e vizave që fatmirësisht sipas të gjitha gjasave do të ketë fundin e mirë, me shpejtësi të madhe mori jehonë dhe arriti deri te çdo shqiptarë pamarrë parasysh shtetit dhe vendit ku jeton. Më të zëshëm ishin mediat në Shqipëri pasi se bashkatdhetarët tanë atje në mënyrë direkte ishin të prekur nga ky vendin i qeverisë së Maqedonisë, sepse në masë të madhe vështirësohej lëvizja e tyre me Maqedoninë. Deri para pak kohe edhe ajo përvoja jo fer dhe jo e ndershme që dikush të paguajë vizë, apo për dikend të duhet viza e për dikend jo u duk opsion i mirë, por ata që dinë pak t’i shohin gjërat në mes gishtërinjve apo që i njohin trendet e politikës dhe diplomacisë së mirëfilltë, prej fillimit e panë se fundi i kësaj loje jo të ndershme nga ana Maqedoni do të thotë dështim për vet inicuesit. Ashtu edhe ndodhi. Para pak kohe edhe zyrtarisht nga funksionarët e lartë të Ministrisë së punëve të jashtme u mor vesh se kjo krizë, është tejkaluar, por pritet që të përfundojë me nënshkrimin zyrtarë të aktit nga ana e instancave më të larta shtetërore me të cilin do të hiqet tërësisht vizat për qytetarët e të dy shteteve fqinje. Ky lajm normalisht se edhe na gëzoi, sepse ishte dhe do të jetë mundësia më e mirë e mundshme për momentin, ku secili qytetarë pa marrë parasysh, nacionalitetin e tij apo shtetin se prej cili vjen, pa pasur nevojë vize, apo pagese të ndonjë depoziti mund të kaloj kufirin vetëm me pasaportë valide, e pastaj normalisht vlejnë standardet e përgjithshme evropiane për qëndrimin e të huajve. Kjo gjë edhe u arrit falë Zotit. Ajo që po dua ta cek në këtë shkrim është dështimi i diplomacisë maqedone dhe jo serioziteti i konsiderueshëm që i dëshmua në këtë rast. Për këtë faji duhet të vihet mbi gjithë qeverinë e Republikës së Maqedonisë, të cilët ia lejuan vetes një luks të tillë që të bëjnë një gafë të tillë që mund edhe të binte në përkeqësimin e marrëdhënieve shumë të mira me Republikën e Shqipërisë. Mendimi i diplomacisë se kanë arritur në nivel i cili ia obligon vendosjen e vizave për vendet të cilat janë më ulët në nivelin e integrimeve në Unionin Evropian u demantua edhe nga përfaqësuesit e zyrës së UE-së në Shkup duke thënë se ky ndryshim në sistemin e vizave për qytetarët shqiptarë të Republikës së Shqipërisë nuk është kusht i kërkuar nga Unioni Evropian, me këtë edhe iu bë me dije se diplomacia maqedone kishte bërë një hop para se të kërcente kështu që erdhi edhe te dështimi i tyre në aspekt diplomatik, por edhe në zbehje të marrëdhënieve ndër fqinjësore. Moment tjetër që meriton të ceket në këtë rast është edhe fajësimet e partive politike shqiptare në Maqedoni duke e akuzuar njëra tjetrën se jo ju e keni sjell ligjin, jo në kohën e juaj ka hyrë në fuqi, e kështu me radhë, sikur që edhe jemi mësuar me zhvendosjen e fajit gjithmonë të oponenti politik, sipas të gjitha gjasave ishte një ngritje pluhuri nga partia shqiptare në pushtet me qëllim të përmirësimit të rejtingut të tyre edhe ashtu të dobët. Mirëpo zgjedhja e metodave të tilla për përmirësim të rejtingut nuk është e hijshme të bëhet kur dihet se ishte në pyetje fati dhe vështirësimi i lëvizjes për miliona e miliona njerëz. Por sidoqoftë “fundi ishte i hajrit” si thotë populli, sepse u arrit që të bëhet ashtu sikur që të gjithë do të dëshironim për momentin e ajo është lëvizja e lirë dhe pa viza për qytetarët e të dy shteteve. Ajo që mbetet pas gjithë kësaj situate është loja jo e hijshme dhe shumë e cekët diplomatike e Republikës së Maqedonisë e cila totalisht doli e nënçmuar dhe dështuar nga mediat dhe publiku në të dy vendet. Kjo edhe njëherë dëshmon jo seriozitetin dhe kapacitetin e cekët diplomatik të Republikës së Maqedonisë që dëshmojnë edhe me përgjigjet dhe supozimet e fundit në lidhje me pranimin e ftesës për anëtarësim në NATO si rezultat i problemit me fqiun jugor për çështjen më veç të njohur të emrit. Hapat e tillë diletante për një vend me status kandidati për anëtarësim të plotë në Union Evropian nuk guxojnë të tolerohen.